Punkty karne - jak się zmieniają przepisy?

Punkty karne – wszystko, co musisz wiedzieć

Punty karne to dodatkowa sankcja za wykroczenia oraz przestępstwa popełnione przez kierowców uczestniczących w ruchu drogowym. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego może otrzymać je osoba, która kierując pojazdem silnikowym lub motorowerem, dopuściła się naruszenia przepisów.

Po raz pierwszy punkty karne zostały wprowadzone w 1993 roku i miały służyć temu, by zniechęcić kierowców do łamania ustalonych zasad, a co za tym idzie – zapewnić większe bezpieczeństwo uczestnikom ruchu. Każde wykroczenie sprawia, że ich liczba ulega zwiększeniu. Po przekroczeniu ustalonego odgórnie limitu kierowca powinien liczyć się z utratą prawa jazdy.

W naszym kraju ma to miejsce w przypadku zgromadzenia:

• 24 punktów karnych – limit ten dotyczy kierowców, którzy posiadają uprawnienia do prowadzenia pojazdów minimum 1 rok (po jego przekroczeniu kierowca zostaje skierowany na badania psychologiczne oraz sprawdzający egzamin kwalifikacyjny – jego niezdanie wiąże się z cofnięciem uprawnień do prowadzania pojazdów);
• 20 punktów karnych – limit ten dotyczy młodych kierowców, którzy posiadają uprawnienia do prowadzenia pojazdów krócej niż 1 rok (po jego przekroczeniu uprawnienia do prowadzenia pojazdów zostają automatycznie cofnięte, co wiąże się z koniecznością ponownego przystąpienia do szkolenia przygotowującego i zdania egzaminu – nie ma możliwości przystąpienia do sprawdzającego egzaminu kwalifikacyjnego).

Ile jest punktów karnych na start?

Każdy świeżo upieczony kierowca zaczyna z czystą kartą, co oznacza, że nie posiada punktów karnych. „Zdobyć” je można, łamiąc przepisy ruchu drogowego, dlatego warto dowiedzieć się, jak sprawdzić punkty karne i w jakich sytuacjach grożą Ci mniejsze lub większe sankcje.

Gdzie sprawdzić punkty karne online?

Jak sprawdzić punkty karne online? Wystarczy:

• wejść na stronę internetową obywatel.gov.pl;
• wybrać zakładkę „Kierowcy i Pojazdy”, a następnie „Sprawdź swoje punkty karne”;
• kliknąć w nowym oknie „Sprawdź swoje punkty karne”.

Warto pamiętać, że chcąc sprawdzić liczbę punktów karnych, konieczne jest posiadanie profilu zaufanego. Można założyć go w tym miejscu. Daje to możliwość nie tylko dostępu do CEPiK, ale również wielu innych usług dla Obywatela. Dzięki temu można zaoszczędzić czas.

Po zalogowaniu wyświetlona zostanie liczba punktów karnych, które nałożono na kierowcę oraz wiele innych informacji. Mowa tu między innymi o dacie i miejscu otrzymania sankcji, rodzaju wykroczenia oraz danych – samochodu i kierowcy. Wszelkie znajdujące się w bazie dane można pobrać w formie PDF, a następnie wydrukować.

Ile kosztuje sprawdzenie liczby punktów karnych? Platforma GOV udostępnia tę możliwość całkowicie za darmo, dlatego nie trzeba obawiać się jakichkolwiek dodatkowych opłat.

Po jakim czasie kasują się punkty karne?

Aktualnie wystarczy minimum rok od dnia popełnienia naruszenia, by z konta kierowcy zniknęły punkty karne. Kasowanie ich odbywa się automatycznie, a dodatkowo możliwe jest odbycie kursu redukującego liczbę punktów, organizowanego przez Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego (WORD). Trwa on 6 godzin i kosztuje około 300 - 400 zł. Jeżeli więc posiadasz prawo jazdy minimum rok, możesz raz na 6 miesięcy zredukować liczbę punktów karnych o 6 (tych najstarszych).

W tym miejscu należy jednak po raz pierwszy zwrócić uwagę na zmiany, jakie weszły w życie 17 września 2022 roku. Jedną z tych najważniejszych jest przedłużenie okresu, po którym kasować się będą punkty karne. Zgodnie z nowymi przepisami są to 2 lata od dnia uiszczenia grzywny lub uprawomocnienia wyroku - niemniej jednak od 17 września 2023 roku, po zmianach, wrócimy ponownie do rocznego okresu, po którym będą kasowane punkty karne. To ważna informacja dla kierowców. 

Punkty karne za wykroczenia – nowy taryfikator

Od 17 września 2022 roku obowiązuje nowy taryfikator punktów karnych. Jego najistotniejszym elementem jest 12 wykroczeń, za które można otrzymać aż 15 punktów karnych. Mowa tutaj o:

1. nieustąpieniu pierwszeństwa pieszemu, który znajduje się na pasach albo dopiero na nie wchodzi;
2. wyprzedzaniu na przejściach dla pieszych oraz bezpośrednio przed nimi;
3. naruszeniu zakazu wyprzedzania na przejazdach rowerowych oraz bezpośrednio przed nimi;
4. omijaniu pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, ale zatrzymał się, by ustąpić pierwszeństwa pieszym;
5. nieustąpieniu pierwszeństwa podczas skręcania w drogę poprzeczną pieszemu, który przechodzi przez jezdnię;
6. niezatrzymaniu pojazdu w sytuacji, gdy przez jezdnię przechodzi osoba niepełnosprawna (używająca specjalnego znaku) albo osoba o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej;
7. niezatrzymaniu się przez kierowcę do kontroli drogowej i ucieczce;
8. spowodowaniu katastrofy w ruchu lądowym;
9. przekroczeniu dopuszczalnej prędkości powyżej 50 km/h poza obszarem zabudowanym;
10. przekroczeniu dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym;
11. kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków odurzających;
12. kierowaniu pojazdem po spożyciu alkoholu lub środka o podobnym działaniu.

Co więcej, zgodnie z nowym taryfikatorem, można otrzymać:

• 13 punktów karnych za przekroczenie dopuszczalnej prędkości od 41 do 50 km/h;
• 10 punktów karnych między innymi za przekroczenie dopuszczalnej prędkości od 31 do 40 km/h, nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku, naruszenie zakazu zawracania na autostradzie oraz przewóz osób pojazdem, który nie jest do tego przeznaczony;
• 8 punktów karnych między innymi za niestosowanie się do sygnałów świetlnych lub poleceń wydawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu rowerzystom oraz niestosowanie się do znaku „zakaz wyprzedzania”.

Punkty karne w 2022 roku – jakie zmiany wystąpiły? Jakie wystąpią w 2023 roku?

Zmiany w zakresie punktów karnych obowiązują od 17 września 2022 roku. O większości z nich wspomnieliśmy wcześniej – mowa tu o przedłużeniu okresu kasowania punktów karnych z 1 roku do 2 lat oraz nowym taryfikatorze punktów karnych, który zaostrza przepisy. Przykład? Dotychczas za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na oznakowanym przejściu przyznawanych było 10 punktów karnych – po 17 września 2022 jest ich aż 15.

Uwaga! Od 17 września 2023 roku wracamy do rocznego okresu, po którym będą się kasować punkty karne. 

Dodatkową zmianą jest brak możliwości skorzystania z kursów zmniejszających liczbę 6 punktów karnych co pół roku. Ważne jest to, że po 17 września 2023 roku, wskutek wprowadzenia nowych przepisów, znowu będzie można korzystać z możliwośći wzięcia udziału w tychże kursach. Różnica będzie polegać tylko na tym, że owe kursy nie będą się mogły odbywać w formie online.

Warto zaznaczyć, że niezmienne pozostają limity. Uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych zostaną więc odebrane po przekroczeniu 24 lub 20 punktów, w zależności od stażu kierowcy.

Wykorzystałem limit punktów karnych – co teraz?

Wiesz już, jak sprawdzić punkty karne, jaki jest ich limit i co wprowadziły nowe zasady ich przyznawania, obowiązujące od 17 września 2022 roku. Co jednak w sytuacji, gdy przekroczyłeś dopuszczalną liczbę punktów?

Jeżeli jesteś osobą, która posiada uprawnienia dłużej niż rok i masz na swoim koncie więcej niż 24 punkty karne, starosta wyśle Ci skierowanie na badania psychologiczne oraz egzamin sprawdzający kwalifikacje, który – tak jak w przypadku kandydatów na kierowcę – składa się z części teoretycznej i praktycznej. Prawo jazdy odzyskasz dopiero wtedy, gdy zdasz egzamin (aktualnie nie ma limitu określającego liczbę podejść).

Pamiętaj również, że niezbędne okaże się opłacenie badania psychologicznego i jego przejście – jeżeli psycholog stwierdzi jakiekolwiek przeciwwskazania do kierowania pojazdami mechanicznymi, starosta wycofa Twoje uprawnienia aż do czasu ustania przyczyny.

Nieco gorsza sytuacja czeka osoby, które posiadają prawo jazdy krócej niż rok. Po przekroczeniu limitu 20 punktów karnych muszą one liczyć się z cofnięciem uprawnień przez starostę. Wyśle on stosowny dokument, w którym wezwie do oddania prawa jazdy. Aby je odzyskać, niezbędne okaże się ponowne zaliczenie kursu i zdanie egzaminu.

Pamiętaj więc, by jeździć zgodnie z obowiązującymi przepisami i kontrolować liczbę swoich punktów karnych (CEPiK2.0). Ich nadmiar może nie tylko doprowadzić do utraty prawa jazdy, ale również zwiększenia kosztów obowiązkowej polisy. Ubezpieczenie OC będzie droższe dla osób łamiących przepisy, ponieważ od 17 czerwca 2022 roku Towarzystwa Ubezpieczeniowe mogą pozyskiwać dane o historii mandatów oraz punktach karnych kierowców.