Mandat z zagranicy. Jak go opłacić i czy można go uniknąć?

Mandat z zagranicy – o czym pamiętać?

Opłaty za mandaty otrzymane za granicą często są znacznie wyższe niż te, do których przyzwyczajeni są kierowcy w Polsce, nawet po uwzględnieniu nowych stawek krajowych. Małe przekroczenia prędkości na drogach zagranicznych mogą wiązać się z wysokimi kosztami. Każdy kraj ma swoje szczegółowe przepisy drogowe i system kar za wykroczenia.

W niektórych miejscach fotoradary tolerują przekroczenie prędkości o 10-20 km/h, podczas gdy w innych krajach nawet minimalne przekroczenie limitu prędkości może skutkować mandatem. Również wysokość kar za różne wykroczenia jest zróżnicowana – w zależności od kraju mogą one wynosić od kilkudziesięciu euro do kilku tysięcy. Szczególnie wysokie są kary w krajach, gdzie mandaty są obliczane jako procent od dochodów.

Jednak jedna zasada jest niezmienna – nieznajomość lokalnych przepisów ruchu drogowego i systemu kar nie zwalnia z odpowiedzialności. Mandat z zagranicy to nadal mandat, który należy uregulować.

Warto pamiętać, że jako kierowca za granicą, musisz przestrzegać miejscowych przepisów. Mandat, który otrzymasz, będzie wystawiony zgodnie ze stawkami obowiązującymi w kraju, w którym doszło do wykroczenia.

Mandat z zagranicy – czy do nas trafi?

Nie ma szans na uniknięcie mandatu z zagranicy, który dotarł do Ciebie pocztą po tym, jak fotoradar zarejestrował Twoje wykroczenie, na przykład na autostradzie. Od 2015 roku obowiązuje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2015/413, ustanawiająca zasady transgranicznej wymiany danych dotyczących przestępstw i wykroczeń drogowych. Przed wprowadzeniem tej dyrektywy, zagraniczne organy rzadko dochodziły zapłaty mandatów, wysyłając odpowiednie wezwania, ponieważ brakowało odpowiednich narzędzi i procedur do identyfikacji kierowców. Teraz jednak sytuacja ta jest już historią.

Dyrektywa ta umożliwiła organom wymianę informacji w ramach europejskiego systemu wymiany danych, znanego jako system CBE (Cross Border Enforcement). W Polsce do tego systemu podłączona jest Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców (CEPiK). Każde państwo członkowskie UE posiada Krajowe Punkty Kontaktowe (KPK), które przekazują informacje o pojazdach i ich kierowcach na zapytania z zagranicznych komisariatów. Dzięki temu, mając numer rejestracyjny pojazdu, służby mogą automatycznie uzyskać dane potrzebne do wystawienia mandatu. Efektywność tego systemu potwierdza fakt, że niemal 100% zapytań do polskiego KPK kończy się wezwaniem do zapłaty, często wysokiej, grzywny.

Ciekawostką jest, że według danych z 2019 roku, najwięcej zapytań do polskiego KPK dotyczących kierowców z polskimi tablicami rejestracyjnymi, którzy zostali złapani przez fotoradary, pochodzi z Niemiec, Austrii i Francji.

Jak rozpoznać autentyczność mandatu z zagranicy?

Mandat otrzymywany z zagranicy zazwyczaj przychodzi pocztą. Otrzymujesz wtedy dokument, który zawiera szczegóły wykroczenia, wysokość nałożonej kary, sposób jej uregulowania oraz informacje o możliwości odwołania się od mandatu. Procedury te różnią się w zależności od kraju, w którym doszło do wykroczenia. Oprócz informacji, ważne jest, aby dołączony był sam mandat, gdyż samo wezwanie do zapłaty nie jest równoznaczne z obowiązkiem zapłaty kary.

Mandat z zagranicy musi spełniać dwa dodatkowe kryteria wynikające z wcześniej wspomnianej dyrektywy:

• Powinien być przetłumaczony na język zrozumiały dla osoby ukaranej, w tym przypadku na język polski. Tłumaczenie nie musi obejmować całego dokumentu, wystarczy przekład najistotniejszych informacji.

• Powinien być wysłany listem poleconym, aby adresat mógł potwierdzić jego odbiór.

Warto zauważyć, że te zasady nie dotyczą mandatów wystawianych bezpośrednio przez policję na miejscu zdarzenia. W takich przypadkach grzywnę zwykle opłaca się od razu, korzystając z terminala płatniczego dostępnego u funkcjonariuszy drogówki za granicą.

Dodatkowo, zarówno krajowe, jak i unijne przepisy określają konkretne sytuacje, w których może być wystawiony mandat za wykroczenia drogowe:

• bezpośrednio, gdy kierowca zostaje złapany na miejscu wykroczenia,

• pośrednio, gdy sprawca zostaje zidentyfikowany w wyniku dochodzenia po fakcie,

• zaocznie, gdy wykroczenie jest rejestrowane przez urządzenie kontrolno-pomiarowe, na przykład fotoradar.

Mandat z zagranicy – czy należy go opłacić?

Na to pytanie istnieje prosta odpowiedź: tak, należy go opłacić, chyba że nie jesteś osobą odpowiedzialną za wykroczenie. W takim przypadku powinieneś wskazać osobę, która prowadziła pojazd. Warto jednak odrzucić rozpowszechnione na forach internetowych opinie, że mandat z zagranicy, szczególnie na niewielką kwotę, można zignorować. Argumentem przemawiającym za tym ma być rzekoma nieopłacalność egzekwowania takich długów. Jednak istnieją trzy ważne powody, dla których lepiej jest uregulować nawet najmniejszy mandat.

Po pierwsze, ignorowanie mandatu (bez względu na kwotę) może przysporzyć problemów podczas kolejnej wizyty w danym kraju. W przypadku kontroli drogowej, policjant może domagać się uregulowania zaległej opłaty (o ile nie uległa przedawnieniu, a terminy przedawnienia mogą różnić się od polskich). Co więcej, jeśli kontrola drogowa wiąże się z kolejnym wykroczeniem, możesz zostać potraktowany jako recydywista, co w niektórych przypadkach może skutkować nawet zatrzymaniem prawa jazdy, jeśli takie konsekwencje przewidują lokalne przepisy.

Po drugie, jeśli nie uregulujesz zagranicznego mandatu, sprawa może trafić do polskiego sądu w celu zatwierdzenia egzekucji długu. Takie postępowania mogą trwać różnie długo, ale zazwyczaj decyzja sądu jest automatyczna. Oznacza to, że sąd nie bada zasadności ani wysokości kary, lecz wydaje wyrok. W przypadku niekorzystnego dla Ciebie rozstrzygnięcia, będziesz musiał dodatkowo pokryć koszty sądowe. Nakaz zapłaty może również zostać przekazany komornikowi, który ma prawo do egzekucji kary z Twojego majątku, na przykład poprzez zajęcie samochodu czy mieszkania.

Na koniec, trzeci powód – w niektórych krajach, na przykład we Francji, wartość mandatu może wzrastać w miarę upływu czasu od jego wystawienia, nawet kilkukrotnie.

Kiedy warto rozważyć niepłacenie mandatu z zagranicy?

Podobnie jak w Polsce, masz prawo odmówić przyjęcia mandatu z zagranicy lub odwołać się od niego. Istnieją głównie dwa powody, dla których możesz to zrobić. Pierwszym z nich są błędy w podanych informacjach, które mogą być podstawą do zakwestionowania decyzji o nałożeniu mandatu.

Drugi powód ma charakter bardziej formalny. Zgodnie z przepisami, mandat powinien zostać dostarczony do Ciebie listem poleconym i przetłumaczony na język zrozumiały. Jeśli którykolwiek z tych warunków nie został spełniony, masz prawo odmówić przyjęcia mandatu.

Warto pamiętać, że tłumaczenie na język zrozumiały niekoniecznie musi obejmować całość dokumentu. Wystarczy, że przetłumaczone zostaną kluczowe informacje, aby treść była zrozumiała dla odbiorcy.

Na złożenie odwołania od mandatu masz dwa tygodnie od daty otrzymania listu poleconego. Odwołanie należy skierować do odpowiednich organów lub sądu w kraju, w którym miało miejsce wykroczenie drogowe.

Istnieje również sytuacja, w której mandat nie jest należny – gdy sprzedałeś samochód, a wykroczenie popełnił nowy właściciel. W takim przypadku najlepiej jest przedstawić odpowiednie dokumenty, na przykład umowę kupna-sprzedaży, i skontaktować się z policją w celu wyjaśnienia sprawy.

Mandat z zagranicy a system punktów karnych

Na zakończenie warto przekazać dobrą wiadomość. Obecnie polscy kierowcy nie otrzymują punktów karnych za wykroczenia popełnione za granicą. Oznacza to, że mandat z innego kraju wiąże się wyłącznie z koniecznością zapłaty grzywny finansowej, której wysokość zależy od konkretnego przypadku. Jednak możliwe jest, że w przyszłości sytuacja ta ulegnie zmianie. Urzędnicy Unii Europejskiej pracują nad regulacjami, które umożliwiłyby naliczanie punktów karnych w państwach członkowskich.

Podsumowanie

• Mandat z zagranicy powinien być zrozumiały dla odbiorcy, co oznacza tłumaczenie najważniejszych informacji na język polski.

• Aby mandat był ważny, musi zostać dostarczony jako przesyłka polecona.

• Uniknięcie mandatu z zagranicy jest mało prawdopodobne, ze względu na wymianę danych o kierowcach między krajami Unii Europejskiej.

• Ignorowanie mandatu z zagranicy może prowadzić do problemów przy kolejnej wizycie w danym kraju, postępowania sądowego, a nawet do znacznego zwiększenia kwoty grzywny.